අජිත් පැරකුම් ජයසිංහ
1931 ඔක්තෝබර් 25 දින ගම්පහ මිනුවන්ගොඩ මැඩෑමුල්ලේදී උපත ලද හරිශ්චන්ද්‍ර විජේතුංග මහතා, කොළඹ නාලන්දා විද්‍යාලයේ කීර්තිමත් ආදි ශිෂ්‍යයෙකි. පසුව කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයෙන් විද්‍යාවේදී උපාධියක් ලබාගත් ඔහු, මහනුවර ධර්මරාජ විද්‍යාලයේ රසායන විද්‍යා ගුරුවරයකු ලෙස ද සේවය කළේය. 1956 භාෂා පෙරළියත් සමඟ, විද්‍යා විෂයයන් සඳහා සිංහල පෙළ පොත් සම්පාදනයට හා ඉංග්‍රීසි ග්‍රන්ථ පරිවර්තනයට ඔහු පුරෝගාමී විය. ගත්කතුවරයකු ලෙස විවිධ විෂය ක්ෂේත්‍රයන් ඔස්සේ ග්‍රන්ථ රචනා කළ ඒ මහතා, “මහා සිංහල ශබ්දකෝෂය” සම්පාදනය ඇතුළු ශාස්ත්‍රීය සේවාවන් රැසක් ඉටු කළ බහුශ්‍රැත පඬිවරයෙකි.
මහාසම්මතවාදය හා හරිශ්චන්ද්‍ර විජේතුංග
“මහාසම්මතවාදය” යනු, ශ්‍රී ලාංකේය රාජ්‍ය සංකල්පය හා බැඳුණු ඓතිහාසික දාර්ශනික පදනමකි. මෙම සංකල්පයේ මූලබීජ බෞද්ධ ත්‍රිපිටකයේ අග්ගඤ්ඤ සූත්‍රයේ හමුවේ. එම සූත්‍රයට අනුව, මිනිස් සමාජය විකාශය වීමේදී පැනනැඟුණු ගැටලු නිරාකරණය කරගැනීම සඳහා, ජනයා එක්රැස්ව, ඔවුන් අතරින් ගුණවත්, සුදුසුම පුද්ගලයා “මහා සම්මතයෙන්” හෙවත් සියලු දෙනාගේ පොදු එකඟතාවයෙන් පාලකයා ලෙස පත් කර ගන්නා ලදී. “මහාසම්මත” යන නාමය ඔහුට ලැබුණේ එලෙසිනි. මෙය පාලකයාගේ බලය ජනතා කැමැත්ත මත පදනම් විය යුතු බව පෙන්වන, ලොව පැරණිතම සමාජ සම්මුතිවාදී (Social Contract) දේශපාලන සංකල්පයක් ලෙස සැලකිය හැකිය.
අග්ගඤ්ඤ සූත්‍රයට සූත්‍රයට අනුව, සමාජයේ ආරම්භක අවධියේදී මිනිසුන් සතුව පොදු දේපළ පැවතිණි. එහෙත් කල් යත්ම, පුද්ගලික දේපළ රැස් කිරීම (විශේෂයෙන් වී) සහ සොරකම් කිරීම (අදින්නාදානය) ආරම්භ වීමත් සමඟ සමාජය තුළ අර්බුදයක් නිර්මාණය විය. එම අර්බුදය විසඳා ගැනීම සඳහා සියලු ජනයා එක්රැස් වී ගත් තීරණය “මහා සම්මතය” ලෙස හැඳින්වේ.
පාලකයා පත් කර ගැනීම සඳහා ජනතාව රැස්වී ගත් තීරණය (සම්මතය) සූත්‍රයේ මෙසේ දැක්වේ:
පාලි: ‘‘අථ ඛො තෙ, වාසෙට්ඨ, සත්තා සන්නිපතිත්වා සමනුමන්තයිංසු – ‘පාපකා වත, භො, ධම්මා සත්තෙසු පාතුභූතා, යදිදං අදින්නාදානං පඤ්ඤායති, උස්සාවනා පඤ්ඤායති, මුසාවාදො පඤ්ඤායති, දණ්ඩදානං පඤ්ඤායති. යං නූන මයං එකං සත්තං සම්මන්නෙය්‍යාම, යො නො සම්මා ඛීතබ්බං ඛීයෙය්‍ය, සම්මා ගරහිතබ්බං ගරහෙය්‍ය, සම්මා පබ්බාජෙතබ්බං පබ්බාජෙය්‍ය. මයං පනස්ස සාලීනං භාගං අනුප්පදස්සාම’ති.’’
ඉහත පාලි පාඨයේ සරල සිංහල අර්ථය මෙසේය:
අර්ථය: “ඉක්බිති වාසිෂ්ඨයෙනි, ඒ සත්වයෝ (මිනිස්සු) එක්රැස් වී මෙසේ සාකච්ඡා කළහ: ‘භවත්නි, සත්වයන් අතර සොරකම, දොස් පැවරීම, බොරු කීම සහ දඬුවම් දීම වැනි ලාමක (පාප) ධර්මයන් පහළ වී ඇත. එබැවින්, අපි එක් සත්වයෙකු (පුද්ගලයෙකු) සම්මත කර ගනිමු.
ඔහු, අප අතරින් යමෙකු දොස් පැවරිය යුතු නම් (නිග්‍රහ කළ යුතු නම්) ඔහුට මැනවින් දොස් පවරන්නේය, යමෙකු ගැරහිය යුතු නම් ඔහුට මැනවින් ගරහන්නේය, යමෙකු නෙරපිය යුතු නම් (පිටුවහල් කළ යුතු නම්) ඔහුට මැනවින් නෙරපන්නේය. (මෙම සේවය වෙනුවෙන්) අපි ද ඔහුට අපගේ කුඹුරුවලින් වී කොටසක් (බද්දක්/වැටුපක්) දෙන්නෙමු.”
මෙසේ සියලු දෙනාගේ එකඟතාවයෙන්, එනම් ‘මහා සම්මතයෙන්’ පත් වූ නිසා ඔහුට “මහාසම්මත” යන නාමය ලැබුණු බවද එම සූත්‍රයේම මෙසේ දැක්වේ:
පාලි: ‘‘‘මහාජනසම්මතො’ති ඛො, වාසෙට්ඨ, ‘මහාසම්මතො’ ‘මහාසම්මතො’ති පඨමං අක්ඛරං උපනිබ්බත්තං.’’
අර්ථය: “වාසිෂ්ඨයෙනි, ‘මහජනයා විසින් සම්මත කරන ලදී’ යන අරුතින් ‘මහාසම්මත’ (The Great Elect / මහජන සම්මතය) යන පළමු නාමය (පාලකයා හැඳින්වීමට) පහළ විය.”
සාරාංශයක් ලෙස: අග්ගඤ්ඤ සූත්‍රයට අනුව, පාලකයා යනු දෙවියෙකු විසින් පත් කරන ලද්දෙක් හෝ ඉබේ පහළ වූවෙක් නොව, සමාජයේ සාමය සහ දේපළ සුරක්ෂිත කිරීම සඳහා ජනතාව විසින්ම ඇති කරගත් “සමාජ සම්මුතියක්” (Social Contract) මගින්, ජනතා කැමැත්තෙන් බලය පවරා, ජනතාවගේම සම්පත්වලින් නඩත්තු කරනු ලබන පුද්ගලයෙකි.
ශ්‍රී ලංකාවේ රාජ්‍යත්වය ද මෙම ‘මහාසම්මත’ පරපුර හා සම්බන්ධ කොට වංශකථාවල විස්තර කෙරේ. එයින් අදහස් වූයේ පාලකයා යනු ජනතාවගේ සම්මතයෙන් බලය ලබන්නෙකු බවයි. නූතන දේශපාලන චින්තනය තුළ, විශේෂයෙන් සිංහල ජාතිකවාදී මතවාදයන්හිදී, මෙම සංකල්පය “භූමිපුත්‍ර” හෙවත් “පොළොවේ නියම උරුමක්කාරයන්” යන අදහස හා බද්ධ විය. ඒ අනුව, රටේ පාලන බලය තීරණය කිරීමේ අයිතිය මෙම භූමිපුත්‍රයන්ගේ ‘මහා සම්මතය’ (බහුතර කැමැත්ත) මත සිදුවිය යුතු බවට අර්ථ ගැන්විණි.
ආචාර්ය හරිශ්චන්ද්‍ර විජේතුංග මහතා 1990දී “සිංහලයේ මහා සම්මත භූමිපුත්‍ර පක්ෂය” පිහිටුවන ලද්දේ මෙම මතවාදය පෙරදැරි කරගෙනය. ගත්කතුවරයකු, ශබ්දකෝෂ සම්පාදකයකු, පරිවර්තකයකු මෙන්ම නීතිඥවරයකු ද වූ විජේතුංග මහතා, සන්සෝනි කොමිසම වැනි ඓතිහාසික අවස්ථාවලදී පවා සිංහල බෞද්ධ අයිතීන් වෙනුවෙන් අභීතව පෙනී සිටියේය. ඔහු 1994 සහ 1999 ජනාධිපතිවරණ සඳහා තරග කළේ ද මෙම දර්ශනය මත පදනම්වය. ලබාගත් ඡන්ද සංඛ්‍යාව 32,000 හා 35,000 ආසන්නයේ විය. ඔහු පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ කීපයකට ද තරග කළේය. විජේතුංග මහතා සිය ජීවිත කාලය පුරාම මහාසම්මතවාදී භූමිපුත්‍ර සංකල්පය ප්‍රවර්ධනය කළේ, සිංහලයන්ට තම ඓතිහාසික අයිතිවාසිකම් මතක් කර දීම උදෙසාය.
“භූමිපුත්‍ර” සංකල්පය ශ්‍රී ලංකාවට පමණක් සීමා වූවක් නොවේ. මැලේසියාවේ “බුමිපුතේරා” (Bumiputera) ප්‍රතිපත්තිය මීට කදිම නිදසුනකි. එහිදී, රටේ ආදිවාසී මැලේ ජාතිකයන් “පොළොවේ පුත්‍රයන්” ලෙස සලකා, අධ්‍යාපන, ව්‍යාපාර හා රාජ්‍ය සේවයේ විශේෂ වරප්‍රසාද ලබා දේ. ඉන්දුනීසියාවේ ද “ප්‍රිබුමි” (Pribumi) ලෙස ආදිවාසී ජනයා හැඳින්වීමේ සමාන සංකල්පයක් පවතී.
“භූමිපුත්‍ර” සංකල්පය යනු “පොළොවේ පුත්‍රයන්” (Sons of the Soil) යන අරුත දරන දේශපාලන දර්ශනයකි. මෙහි මූලික හරය වනුයේ, යම් නිශ්චිත භූමියක ආදිවාසී, ඓතිහාසික උරුමයක් ඇති ජන කොටසට, එම භූමියට පසුව සංක්‍රමණය වූ ජන කොටස්වලට වඩා විශේෂ දේශපාලන, ආර්ථික හා සංස්කෘතික අයිතිවාසිකම් හිමිවිය යුතු බවයි. මෙය බොහෝවිට මතුවන්නේ, ආදිවාසී ප්‍රජාව අභිබවා සංක්‍රමණික ප්‍රජාවන් බලවත් වන අවස්ථාවලදීය. මෙහි අරමුණ ආක්‍රමණශීලී වීමකට වඩා ‘ආරක්ෂණවාදී’ (Defensive) වීමකි. එනම්, තමන්ගේ අනන්‍යතාව, භාෂාව සහ ආර්ථික අවස්ථා සුරක්ෂිත කර ගැනීම සඳහා අධ්‍යාපනය, රැකියා, ඉඩම් අයිතිය වැනි ක්ෂේත්‍රවල ප්‍රමුඛතා ප්‍රතිපත්ති (Affirmative Action) හෝ කෝටා ක්‍රම හඳුන්වා දීම මෙම දෘෂ්ටිවාදයේ ප්‍රධාන ලක්ෂණයකි.
කෙසේ වෙතත්, මෙම භූමිපුත්‍ර සංකල්පය, නාසිවාදය (National Socialism) වැනි මතවාද සමග පටලවා නොගත යුතුය. එම දර්ශන දෙක අතර මූලික සහ ගැඹුරු වෙනස්කම් පවතී. නාසිවාදය පදනම් වූයේ “ආර්ය වර්ගයා” අනෙකුත් සියලු වර්ගයන්ට වඩා ජීව විද්‍යාත්මකව ශ්‍රේෂ්ඨය යන ව්‍යාජ-විද්‍යාත්මක “වාර්ගික ශ්‍රේෂ්ඨත්වයක්” (Racial Superiority) මතය. ඊට හාත්පසින්ම වෙනස්ව, භූමිපුත්‍රවාදය පදනම් වන්නේ “වාර්ගික ශ්‍රේෂ්ඨත්වය” මත නොව, “ඓතිහාසික ආදිවාසීත්වය” (Indigeneity) හෙවත් “අපි මෙහි මුල් උරුමක්කාරයෝ” යන හිමිකම මතය. එපමණක්ද නොව, නාසිවාදයේ අරමුණ වූයේ “ජීවන අවකාශය” (Lebensraum) සඳහා වෙනත් රටවල් ආක්‍රමණය කිරීම සහ “පහත්” යැයි සැලකූ ජාතීන් (විශේෂයෙන් යුදෙව්වන්) ක්‍රමානුකූලව සමූලඝාතනය කිරීමයි. නමුත් භූමිපුත්‍රවාදයේ අරමුණ වන්නේ තම රට තුළ ස්වකීය ජන කොටස ආර්ථික හා සංස්කෘතිකව ආරක්ෂා කර ගැනීම මිස, වෙනත් ජනවර්ග විනාශ කිරීම නොවේ.
“සිංහලයේ මහාසම්මත භූමිපුත්‍ර” සංකල්පය, ශ්‍රී ලංකා රාජ්‍යය එක්සත් සිංහල-බෞද්ධ අනන්‍යතාවක් වටා ගොඩනැගීමට උත්සාහ කළ දෘෂ්ටිවාදයක් විය. ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන් දෙමළ දේශපාලන චින්තනය, තමන් ද සමාන ඓතිහාසික උරුමයක් ඇති වෙනම ජාතියක් බවට තර්ක කරමින්, එම රාජ්‍ය ව්‍යාපෘතියට අභියෝග කළේය. එය දෙමළ නිජබිම් සංකල්පය නම් විය. මෙම මතවාදී ගැටුම, මධ්‍යස්ථ දේශපාලන ඉල්ලීම් (ෆෙඩරල්වාදය) සිට, අවසානයේ LTTE සංවිධානය විසින් මෙහෙයවන ලද “දෙමළ ඊලාම්” නම් සන්නද්ධ බෙදුම්වාදී අරගලය දක්වා වර්ධනය වීමට මූලික හේතුවක් විය.
සාරාංශයක් ලෙස, ආචාර්ය හරිශ්චන්ද්‍ර විජේතුංග මහතා යනු අග්ගඤ්ඤ සූත්‍රයේ එන පැරණි ‘මහාසම්මත’ සංකල්පය, නූතන ‘භූමිපුත්‍ර’ අදහස හා මුසු කර, සිංහල බෞද්ධ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් ප්‍රවර්ධනය වෙනුවෙන් සක්‍රියව පෙනී සිටි මතවාදී නායකයෙකි.
මා මෙම සටහන ලියුවේ මා මහාසම්මත භූමිපුත්‍රවාදය පිළිගන්නා නිසා නොවේ. වඩා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී හරයක් සහිත නව සිංහල ජාතිකවාදයක් ගොඩනගාගැනීමේදී එම දෘෂ්ටිවාදය හැදෑරීම වැදගත් වන නිසාය.
