අජිත් පැරකුම් ජයසිංහ
දෙරණ නාලිකාවේ 360 වැඩසටහනේ සුපුරුදු උණුසුම් කතාබහ අතරේ, ඇමති සුනිල් හඳුන්නෙත්ති ඇතුළු ජවිපෙ දේශපාලනඥයන්ගේ පෙර ප්‍රකාශිත සරල, සකසුරුවම්කම සහ වත්මන් පාලක පක්ෂයේ ධනවත් වත්කම් ප්‍රකාශන අතර ඇති පැහැදිලි වෙනස ගැන නිවේදක කළිඳු කරුණාරත්න කළ ප්‍රශ්න කිරීමකදී හඳුන්නෙත්ති ඇමතිවරයා අපූරු අන්දමකට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේය: “ඔයාට පාන්ද?”
මෙය ලංකාවේ සමාජ මාධ්‍යවලින් භාවිතයට පැමිණි අව්‍යක්ත යෙදුමකි. වියත් සභාවල භාවිතා නොකළ යුතු රස්තියාදුකාර පන්නයේ යෙදුමකි. හඳුන්නෙත්ති ඇමතිවරයාට එවැනි දේ ගැන එතරම් අවබෝධයක් ඇති බව නොපෙනේ.
සංවාදයේ සන්දර්භය සහ ඇමතිවරයාගේ අභිප්‍රාය අනුව, එහි අර්ථය පාන් ගැන නොව, “ඉතින් ඔයාට මොකද?” හෝ, වඩාත් ශිෂ්ටව කිවහොත්, “ඔබට එයින් ඇති කාරණය කුමක්ද?” යන්නයි.
මෙම ප්‍රශ්නය “පාන්” ආශ්‍රිත ඉංග්‍රීසි යෙදුම් භාවිත කරමින් අසනවා නම් ඇසිය යුත්තේ මෙවැන්නකි: “How does that affect your bread and butter?” (“ඔබේ පාන් සහ බටර්වලට එය බලපාන්නේ කෙසේද?”).
“Bread and butter” යනු කෙනෙකුගේ මූලික ආදායම් ප්‍රභවයයි. කළිඳුගේ නම්, පාන් හා බටර් වන්නේ දෙරණින් ගෙවන වැටුපයි. දේශපාලනඥයෙකුට “පාන් සහ බටර්” යනු ජනතාවගේ විශ්වාසය, පාලනය කිරීමට ලැබුණු වරම සහ රැකියාව සමඟ ලැබෙන ත්‍යාගශීලී වැටුප් සහ වරප්‍රසාද වේ.
එහෙත්, ඇමතිවරයා “ඔහුගේ පාන් වල බටර් ගා ඇත්තේ කුමන පැත්තේ දැයි දන්නවා ඇති,” යයිද කිව හැකිය. එය ඉංග්‍රීසි ඉඩියම් එකකි. Know which side one’s bread is buttered on යනු ජීවනෝපායක් හෝ වාසියක් ලබා දෙන්නේ කවුරුන්ද හෝ කුමක්දැයි දැනුවත් වීම සහ ඒ අනුව එම ප්‍රතිලාභය පවත්වා ගැනීමට ක්‍රියා කිරීමයි.
මහජනතාව ඇමතිවරයා සහ ඔහුගේ සගයන් සමඟ “පාන් බෙදා ගැනීමට” (break bread) සූදානම්ව සිටි බව අපි දනිමු. To break bread with someone යන යෙදුමෙන් අදහස් කරන්නේ බොහෝ විට මිත්‍රශීලී හෝ පොදු ආකාරයකින් කෙනෙකු සමඟ ආහාර වේලක් බෙදා ගැනීමයි. එය සහෝදරත්වයේ හෝ සංහිඳියාවේ හැඟීමක් ද අදහස් කරයි. ඒ අනුව, ජනතාව දෙන්නට කැමති නම්, ගන්න කෙනා ගන්නවා නම්, දුන්න අයටත්, ගත්ත අයටත් ප්‍රශ්නයක් නැත්නම් කළිඳුට පාන්ද කියා ඇසිය හැකිය.
නැතහොත්, මෙම සමස්ත සිදුවීමම “bread and circuses” (පාන් සහ සර්කස්) වල නව ආකාරයක් විය හැකිය. එහිදී මහජනතාව වඩාත් හදිසි කරුණු වන වත්කම් ප්‍රකාශන වැනි දේවලින් අවධානය වෙනතකට යොමු කිරීමට දේශපාලන නාට්‍ය සංදර්ශනයක් ලබාදී ඇත. පුරාණ රෝමයෙන් ආරම්භ වූ මෙම යෙදුම මගින්, ජනගහනය සෑහීමකට පත් කර තබා ගැනීමට සහ දේශපාලන වෙනසක් ඉල්ලා සිටීම වැළැක්වීම සඳහා මූලික ආහාර (පාන්) සහ විනෝදාස්වාදය (සර්කස්) ලබා දීමේ රජයේ උපාය මාර්ගයක් ගැන සඳහන් කරයි.
සියල්ලට පසු, පුද්ගලයෙකු “තමාගේ දෛනික පාන් උපයා ගත යුතුයි” (earn one’s daily bread). දේශපාලනඥයෙකුට මෙම “දෛනික පාන්” යනු මහජන විශ්වාසයයි. සමහර විට, පැවැත්මේ අර්බුදයක මොහොතක, ඇමතිවරයා හුදෙක් “මිනිසා පාන්වලින් පමණක් ජීවත් නොවේ”(Man does not live by bread alone) යනුවෙන් දුක කියන්නට ඉඩ ඇත, මන්ද ඔහුට මානසික සහ අධ්‍යාත්මික තෘප්තිය ද, පවුල් ජීවිතයක් ද අවශ්‍ය වන නිසාය.
මහජනතාව සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, “පාන් නැතිවාට වඩා භාගයක් හෝ තිබීම හොඳය” (Half a loaf is better than no bread) යනුවෙන් ඔවුන් සිතනවා විය හැකිය. එබැවින්, නොපැහැදිලි, ව්‍යාකූල පිළිතුරක් වුවද, කිසිසේත්ම ප්‍රතිචාර නොදැක්වීමට වඩා එය හොඳය.
එක් දෙයක් නම් නිසැකය: ඇමතිවරයාගේ ක්ෂණික ප්‍රශ්නය දේශපාලනමය මෙන්ම භාෂාමය කුතුහලයක් බවට පත් වී ඇති අතර, ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන පිටි මෝලිය සෑම විටම නව හා රසවත් ආකාරවලින් අනා ඇති බව නැවත වරක් සනාථ කරයි. තවද, අවුල් සහගත තත්වයන්ට මුහුණ දෙන විට, “පාන් කෑල්ල බිම වැටෙන සෑම විටම බටර් ගෑ පැත්තම බිමට වැටෙන” (The bread always falls on the buttered side) බව ද පෙනේ. එයින් අදහස් කරන්නේ යම් දෙයක් වරදින විට, එය සම්පූර්ණයෙන්ම වැරදී යන බවයි.
මෙයට මර්ෆිගේ නීතිය යයි ද කියනු ලැබේ.
