සුනඛයන් කියන්නේ මිනිසාගේ හොඳම මිතුරා වගේම, පොලිස් සුනඛයන් කියන්නේ රටේ නීතිය, සාමය, සහ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් වැඩ කරන විශේෂ වීරයන් කණ්ඩායමක්. ඔවුන්ව “K9” කියලා හඳුන්වනවා. මේ “K9” කියන නම ආවේ “canine” කියන ඉංග්‍රීසි වචනයෙන්. ඒ කියන්නේ “සුනඛ” කියන එකයි. ඒ වුණාට පොලිස් සුනඛයන් කියන්නේ සාමාන්‍ය සුනඛයෙක් නෙවෙයි. ඔවුන් විශේෂ පුහුණුවක් ලබපු, නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන්න පොලිස් නිලධාරීන්ට උදව් කරන හරිම දක්ෂ සතුන්.
පොලිස් සුනඛයන් ලෙස වැඩිපුරම යොදාගන්නේ විශේෂ හැකියාවන් සහ ගතිගුණ ඇති සුනඛ වර්ග කිහිපයකි.
මෙයින් ජර්මන් ෂෙපර්ඩ් සුනඛයන් වඩාත් ජනප්‍රියයි. ඔවුන්ගේ බුද්ධිය, පක්ෂපාතීත්වය සහ දැඩි ශරීරය නිසා මුර සංචාර, ලුහුබැඳීම සහ ආරක්ෂක කටයුතු සඳහා ඔවුන් ඉතා යෝග්‍ය වේ.
බෙල්ජියම් මැලිනොයිස් සුනඛයන්, ජර්මන් ෂෙපර්ඩ් සුනඛයන්ට වඩා වේගවත් සහ කඩිසර වන අතර, ඔවුන්ගේ ඉහළ ශක්තිය සහ අවධානය නිසා අත්අඩංගුවට ගැනීම් සහ සෝදිසි කිරීම් සඳහා වඩාත් සුදුසුය.
ලැබ්‍රඩෝ රිට්‍රීවර් සුනඛයන් ඔවුන්ගේ මිත්‍රශීලී පෙනුම සහ අතිශය තියුණු නාසය නිසා මත්ද්‍රව්‍ය, පුපුරණ ද්‍රව්‍ය සහ contraband ද්‍රව්‍ය සෙවීමට බහුලව යොදා ගැනේ.
ඊට අමතරව, ඔවුන්ගේ අසමසම ලුහුබැඳීමේ හැකියාව නිසා බ්ලඩ්හවුන්ඩ් සුනඛයන් අතුරුදන් වූ පුද්ගලයන් සහ සැකකරුවන් සොයා ගැනීම සඳහා භාවිතා කරයි.
මේ සුනඛයන්ට අමතරව, ඩච් ෂෙපර්ඩ්, ස්ප්‍රින්ගර් ස්පැනියල් සහ කොකර් ස්පැනියල් වැනි වර්ග ද ඔවුන්ගේ සුවිශේෂී කුසලතා නිසා පොලිස් සේවයේ විවිධ කාර්යයන් සඳහා යොදාගන්නවා.
මෙම සුනඛ වර්ග තුනම ස්වාභාවිකව පරිණාමය වූ සතුන් නොව, මිනිසා විසින්ම නිශ්චිත අරමුණු සඳහා බෝ කිරීමෙන් (bred) නිර්මාණය කරන ලද සුනඛ වර්ගයි. ප්‍රධාන සුනඛ වර්ග තුන පිළිබඳ විස්තර පහත දැක්වෙනවා.
ජර්මන් ෂෙපර්ඩ් (German Shepherd)
- නිර්මාණය කළ කාලය හා ස්ථානය: මෙම සුනඛ වර්ගය 1899 වර්ෂයේදී පමණ ජර්මනියේදී නිර්මාණය කරන ලදී.
- බෝ කිරීමේ අරමුණ: ජර්මන් ෂෙපර්ඩ් සුනඛයා මුලින්ම බෝ කරනු ලැබුවේ බැටළු රැළවල් රැකබලා ගැනීමට සහ ආරක්‍ෂා කිරීමටයි. ඔවුන්ගේ බුද්ධිය, ශක්තිය සහ පක්ෂපාතීත්වය නිසා පසුකාලීනව පොලිස් සහ හමුදා සේවාවන් සඳහා යොදාගැනීම ආරම්භ විය.
- විශේෂ විස්තර: ඔවුන් අතිශය බුද්ධිමත්, කීකරු සහ පුහුණු කිරීමට පහසු සුනඛ වර්ගයකි. ඔවුන්ගේ ශක්තිමත් ශරීරය සහ සන්සුන් ස්වභාවය නිසා ලොව පුරා මුර, ගලවා ගැනීමේ සහ සේවා සුනඛයන් ලෙස ඉතා ප්‍රසිද්ධය.
බෙල්ජියම් මැලිනොයිස් (Belgian Malinois)
- නිර්මාණය කළ කාලය හා ස්ථානය: මෙම සුනඛ වර්ගය ද 19 වන සියවසේ අග භාගයේදී බෙල්ජියමේදී බෝ කිරීම ආරම්භ විය.
- බෝ කිරීමේ අරමුණ: මැලිනොයිස් සුනඛයන් ද ප්‍රධාන වශයෙන් බැටළුවන් එඬේර සේවය සඳහා නිර්මාණය කරන ලදී. ඔවුන්ගේ අසීමිත ශක්තිය, වේගය සහ නොසැලෙන අවධානය නිසා ඔවුන් ලොව පුරා හමුදා සහ විශේෂ බලකායන්ගේ ප්‍රියතම සුනඛයන් බවට පත් විය.
- විශේෂ විස්තර: මොවුන් ඉතා ක්‍රියාශීලී, කඩිසර සහ ඉහළ ශක්තියක් ඇති සුනඛ වර්ගයකි. ඔවුන්ගේ දැඩි අවධානය සහ බුද්ධිය නිසා ඉතා සංකීර්ණ පුහුණු කටයුතු සඳහා ඔවුන් යොදාගැනේ.
ලැබ්‍රඩෝ රිට්‍රීවර් (Labrador Retriever)
- නිර්මාණය කළ කාලය හා ස්ථානය: මෙම සුනඛ වර්ගය 19 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී කැනඩාවේ නිව්ෆවුන්ඩ්ලන්ඩ්හිදී නිර්මාණය කරන ලදී.
- බෝ කිරීමේ අරමුණ: මොවුන් මුලින්ම බෝ කරනු ලැබුවේ ධීවරයින්ට උදව් කිරීම සඳහායි. ඔවුන්ට දැල් සහ අල්ලා ගත් මාළු ජලයෙන් ගොඩට ඇද ගැනීමට පුහුණු කර තිබුණි. ඔවුන්ගේ “retrieve” (ගෙන ඒමේ) හැකියාව නිසාම ඔවුන්ට “රිට්‍රීවර්” යන නම ලැබී ඇත.
- විශේෂ විස්තර: ලැබ්‍රඩෝ රිට්‍රීවර් සුනඛයන් මිත්‍රශීලී, මෘදු ස්වභාවයක් ඇති අතර, ඉව ඉතා තියුණුය. මේ නිසා ඔවුන් පවුල් සුරතල් සතුන් ලෙසත්, පොලිස් සේවයේ සහායක සුනඛයන් ලෙසත්, අන්ධ පුද්ගලයන්ට උදව් කිරීම වැනි විවිධ සේවා සඳහාත් බහුලව යොදා ගැනේ.
සුනඛයන් නිර්මාණය කිරීමේ විද්‍යාව
සුනඛයන් “නිර්මාණය කිරීම” යනු, සත්ව අභිජනනය තුළින් ඔවුන්ගේ පෙනුම, චර්යාව සහ හැකියාවන් වෙනස් කිරීමේ විද්‍යාත්මක ක්‍රියාවලියයි. මෙය ස්වභාවික පරිණාමයක් නොව, මිනිසාගේ අවශ්‍යතා සඳහා සතුන්ගේ ජාන වෙනස් කිරීමට දායක වන ක්‍රමවේදයකි. මෙම ක්‍රියාවලිය ප්‍රධාන වශයෙන් සිදුවන්නේ “වරණාත්මක අභිජනනය” (Selective Breeding) මඟිනි.
වරණාත්මක අභිජනනය (Selective Breeding)
මෙම ක්‍රමයේදී, මිනිසුන් තමන්ට අවශ්‍ය විශේෂ ලක්ෂණ (උදා: තියුණු නාසය, වේගය, විශාල ශරීරය, කීකරුකම) ඇති සුනඛයන් දෙදෙනෙකු තෝරාගෙන ඔවුන්ව අභිජනනය කරයි. මේ ආකාරයට, එම සුනඛයන්ගෙන් උපදින පැටවුන්ට ඔවුන්ගේ දෙමාපියන්ගේ යහපත් ගතිගුණ උරුම වේ. මෙම ක්‍රියාවලිය පරම්පරා ගණනාවක් පුරා සිදු කිරීමෙන්, අවශ්‍ය ලක්ෂණ ස්ථාවරව පවතින නව සුනඛ වර්ගයක් නිර්මාණය කර ගත හැකිය.
මෙහිදී සිදුවන්නේ, එක් එක් සුනඛයාගේ ජාන තුළ ඇති අවශ්‍ය ලක්ෂණවලට අදාළ ජාන කොටස් (genes) එකිනෙක මිශ්‍ර වීමයි. උදාහරණයක් ලෙස, සුවඳ හඳුනා ගැනීමේ හැකියාව ඉහළ මට්ටමක ඇති සුනඛයෙකු සහ වේගයෙන් දිවීමේ හැකියාව ඇති සුනඛයෙකු අතර අභිජනනයක් සිදු කළහොත්, එමගින් උපදින පැටවුන්ට එම ලක්ෂණ දෙකම උරුම වීමට වැඩි ඉඩක් ඇත.
ඉහත සතුන් නිර්මාණය කිරීමට යොදාගත් ක්‍රම
ඉහත සඳහන් කළ ජර්මන් ෂෙපර්ඩ්, බෙල්ජියම් මැලිනොයිස්, සහ ලැබ්‍රඩෝ රිට්‍රීවර් යන සියලු සුනඛ වර්ග නිර්මාණය කර ඇත්තේ ද මෙම වරණාත්මක අභිජනන ක්‍රමය මඟිනි.
- ජර්මන් ෂෙපර්ඩ් සහ බෙල්ජියම් මැලිනොයිස්: මෙම සුනඛ වර්ග දෙකම බැටළු රැළවල් රැකබලා ගැනීම සඳහා නිර්මාණය කරන ලදී. ඒ සඳහා අභිජනනයේදී බුද්ධිය, කඩිසරකම, වේගය, සහ ආරක්ෂාව සඳහා ඇති සහජ බුද්ධිය වැනි ලක්ෂණ ඇති සුනඛයන් තෝරා ගන්නා ලදී. පරම්පරා ගණනාවක් පුරා මෙම ගතිලක්ෂණ වැඩිදියුණු කිරීමෙන් අද අප දකින ශක්තිමත් පොලිස් සුනඛයන් බිහි විය.
- ලැබ්‍රඩෝ රිට්‍රීවර්: මෙම සුනඛ වර්ගය නිර්මාණය කිරීමේදී ධීවර කර්මාන්තය සඳහා අවශ්‍ය වූ හැකියාවන් කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන ලදී. ඒ අනුව, ජලයට ඇති කැමැත්ත, දැල් සහ මාළු ආපසු ගෙන ඒමේ හැකියාව, සහ සන්සුන්, මිත්‍රශීලී ස්වභාවය වැනි ලක්ෂණ ඇති සුනඛයන් අභිජනනය සඳහා තෝරා ගන්නා ලදී. මේ නිසා, ඔවුන් අදටත් ඉතා හොඳ පිහිනුම්කරුවන් ලෙස ප්‍රසිද්ධ අතර, සුවඳ හඳුනා ගැනීමේ හැකියාව අතින් ද ඉහළින්ම සිටී.
